به نقل از «مهر»

کتاب «ریشه ها و پیامدهای احتیاط در اجتهاد و افتا» منتشر شد

تاریخ انتشار: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۱۸۸۷۸

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «ریشه ها و پیامدهای احتیاط در اجتهاد و افتا» اثر سعید ضیایی فر است که به همت پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۲۱ صفحه منتشر شد.

پژوهشکده فقه و حقوق در چارچوب اهداف و فعالیت‌های تعریف شده خود فراهم آوری مجموعه چند جلدی از گفتگو با استادان و صاحب نظران حوزوی و دانشگاهی را به عنوان «فقه، حقوق و جامعه» وجهه همت خود قرار داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این مجموعه در راستای سیاست یادشده گام‌هایی در مرحله طرح و دریافت ایده برمی دارد.

پژوهش حاضر به عنوان ریشه‌ها و پیامدهای احتیاط در اجتهاد و افتاء یکی از اعضای این مجموعه است، احتیاط در ساختار اصول فقه موجود معاصر امامیه عنوان یکی از اصول عملیه است اما ریشه‌ها پیامدها و حتی همه مباحث آن در این جایگاه نیست.

احتیاط هم در سراسر فقه استدلالی و فقه فتوایی به عنوان دلیل، اصل یا موضوعی، با قابلیت بارشدن احکام شرعی بر آن مطرح است.

در این اثر، ضمن بررسی تأثیرات احتیاط در دوره اخباری‌ها، قبل و بعد از آنان، تلاش شده تا تطورات احتیاط در ادوار گوناگون نشان داده شود، علل و عوامل احتیاط شناسایی گردد و بازتاب پیدا و پنهان آن واکاوی شود و در یک کلام، علم فقه از منظر احتیاط گرایی تا حدی آسیب شناسی شود که فقیه از بازتاب‌های مثبت آن استفاده کند و از بازتاب‌های منفی آن در امان بماند.

ساختار اثر

اثر در سه فصل تعریف شده و در ادامه، متن گفتگو در حوزه و دانشگاه آمده است؛ فصل اول این اثر در سه گفتار تدوین شده و ضمن بیان معنای احتیاط و بررسی آن از جوانب مختلف، پیشینه آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

نویسنده در فصل دوم در ۱۰ گفتار به بیان «علل و عوامل احتیاط» پرداخته است. همچنین سومین فصل از اثر مذکور که با عنوان «پیامدهای احتیاط» نگارش یافته، در ۱۴ گفتار این مهم را بررسی کرده است.

در ادامه این اثر نیز حاصل گفتگو با آیت الله استادی، آیت الله گرامی، آیت الله معرفت و حجت الاسلام والمسلمین مبلغی تنظیم شده است که از جمله مباحث مطرح شده در این گفتگوها می‌توان به احتیاط در استنباط و فتوا دادن، احتیاط در زمان استقرار حکومت اسلامی، احتیاط ریشه پیدایش شهرت و اجماع، نقش خصلت‌های فقیه در احتیاط، رابطه احتیاط و اجماع، تفاوت شیعه و اهل سنت در احتیاط، عوامل تحول بخش احتیاط در تاریخ، معنا و اقسام فتوای به احتیاط، احتیاط در مقام افتا، عوامل احتیاط، نمونه‌هایی از مسائل فقهی ملاک احتیاج استفاده شده، مبانی عدم احتیاط.

‌پیامدهای احتیاط در اجتهاد و افتا

یکی از امور مهم بررسی پیامدهایی است که رویکرد احتیاطی در استنباط فقهی دارد؛ چرا که شناخت و توجه بیشتر به پیامدهای منفی یک امر و خسارات جبران ناپذیری که ممکن است به همراه داشته باشد، افراد و بیشتر ترغیب می‌کند تا از آن پرهیز کنند یا دست کم آن را کاهش دهند؛ همچنین توجه به پیامدهای مثبت، افراد را بیشتر ترغیب می‌کند تا به آن روی آورند.

ناگفته نماند برخی از پیامدهای احتیاط جنبه علمی دارند؛ یعنی در دیدگاه‌های فقهی یا اصولی تأثیر گذاشته اند و برخی دیگر جنبه عملی دارد؛ یعنی عمل مکلفان ظاهر می‌شوند. پیامدهای عملی هم گاهی تنها جنبه شخصی دارند و گاهی افزون بر آن، ابعاد اجتماعی می‌یابند و باعث وهن یک مکتب و مذهب و پیروانش در دیدگاه جهانیان می‌شوند، به ویژه در عصر حاضر که وسایل ارتباط جمعی به شکل چشم گیری گسترش یافته است و هر کار نامتعارفی را به سرعت انتشار می‌دهند و باعث وهن و تمسخر یک فرد یا گروه یا پیروان یک مذهب در سطح جهان می‌شوند.

پیامدهای احتیاط در اجتهاد و افتا عبارتند از: کاهش تفسیرهای ناصواب، کاهش استفاده از قرآن در استنباط، کاهش استفاده از عقل در استنباط، کاهش نوآوری در فقه، کاهش استفاده از علت و مناط در استنباط، گسترش احتیاط در فتوا، کاهش توجه به فقه مقارن، کم توجهی به اصول فقه مقارن، کاهش تدوین کتاب‌های اصولی، تقویت نگاه تعبدی به علم اصول و تضعیف نگاه عقلانی، رواج تمسک به اجماع، مخالفت با تدوین فقه تفریعی و تأخیر افتادن در تبیین آن، جمود گرایی و ظاهر گرایی، وهن مذهب و طرفداران آن.

کد خبر 5580395 فاطمه علی آبادی

منبع: مهر

کلیدواژه: قرآن حکومت اسلامی شیعه کتاب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اربعین حسینی قرآن کریم اربعین 1401 قرآن اربعین کتاب کربلا فعالیت های قرآنی حضرت رقیه عاشورا آیت الله مصباح قیام عاشورا طرح اسوه محرم 1401 ریشه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۱۸۸۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هشدار یمن درباره پیامدهای آتش‌افروزی آمریکا

شورای عالی سیاسی یمن با هشدار درباره تحرکات خصمانه آمریکا تاکید کرد که هیچ یک از توطئه‌های دشمنان برای منصرف کردن یمنی‌ها از حمایت از مردم فلسطین نتیجه نخواهد داد و یمن به موضع شرافتمندانه خود در دفاع از غزه مقابل تجاوزات صهیونیست‌ها پایبند است. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، شورای عالی سیاسی یمن در نشستی که روز گذشته به ریاست «مهدی المشاط» رئیس این شورا برگزار کرده بود درباره هرگونه تحرک خصمانه‌ آمریکا که ثبات و امنیت یمن را به خطر می‌اندازد هشدار داده و تاکید کرد که پیامدهای این تجاوزات آمریکا تنها محدود به مرزهای یمن نخواهد بود.

این شورا در ادامه به عملیات‌های نیروهای مسلح یمن علیه کشتی‌های دشمن در راستای حمایت از مقاومت و مردم غزه اشاره و اعلام کرد که هیچ یک از تحرکات مشکوک و متجاوزانه دشمن موجب عقب نشینی و تضعیف نقش فعال و موثر یمن در انجام وظیفه دینی و انسانی خود برای دفاع از فلسطین نخواهد شد و همه تلاش‌های دشمن در این زمینه محکوم به شکست است.

در بیانیه شورای عالی سیاسی یمن آمده است که هیچ چیز نمی‌تواند به موضع شرافتمندانه یمن و استواری ملت آن و قهرمانی نیروهای مسلح ما در همه سطوح آسیب بزند .

شورای عالی سیاسی یمن تاکید کرد که موضع قاطع این کشور در حمایت از فلسطین در برابر تجاوزات وحشیانه رژیم اشغالگر علیه نوار غزه که تحت حمایت نامحدود آمریکا و غرب انجام می‌شود ثابت است.

این شورا همچنین با تاکید بر اهمیت حفظ انسجام و ثبات جبهه داخلی یمن در برابر توطئه‌های آمریکا و انگلیس بر لزوم اتخاذ تصمیمات قاطع از جانب مقامات رسمی ذی‌ربط علیه همه طرف‌هایی که به دنبال بی‌ثبات کردن وضعیت یمن هستند تاکید کرد.

محمد علی الحوثی: با آتش بازی نکنیدالحوثی: بندر ایلات در پی حملات یمن به طور کامل تعطیل شده است

در بیانیه این شورا تاکید شده است که همه کشتی‌ها به جز کشتی‌های مرتبط با دشمن اسرائیلی و کشتی‌های آمریکایی و انگلیسی هنگام عبور از دریای سرخ و خلیج عدن و باب المندب در امان هستند و اقدامات نیروهای مسلح یمن مطابق با قوانین بین‌المللی و بشردوستانه است.

همچنین در این نشست مهدی المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی یمن درباره مذاکرات صلح با طرف سعودی به عربستان توصیه کرد که منافع ملی خود را در روند مذاکرات صلح با یمن بر منافع آمریکا ترجیح دهد تا این روند به شکلی مثبت تکمیل گردد.

المشاط تاکید کرد که طرف سعودی باید از روند کاهش تنش به سمت رسیدن به صلح حرکت کند.

شب گذشته نیز «محمد علی الحوثی» عضو ارشد شورای عالی سیاسی یمن در واکنش به تحرکات خصمانه آمریکا و متحدانش علیه یمن، با انتشار توئیتی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با آتش بازی نکنید؛ بسیار بسیار بیشتر از آن‌چه که فکر می‌کنید، ذخایر استراتژیک سلاح‌های بازدارنده را در اختیار داریم؛ بسیار بیشتر از میزانی که فکر می‌کنید از لحاظ تعداد و تنوع و کیفیت».

توئیت این مقام ارشد یمنی پس از آن بود که نیروهای مسلح یمن شامگاه سه شنبه صحنه‌هایی از هدف قرار دادن کشتی « CYCLADES » با پهپاد را در روز دوشنبه که عازم بنادر فلسطین اشغالی در دریای سرخ بود منتشر کرد.

نیروهای مسلح یمن در بیانیه‌ای تاکید کرده بود هدف قرار دادن این کشتی پس از نادیده گرفتن تصمیم ممنوعیت عبور کشتی‌ها به سمت بنادر فلسطین اشغالی صورت گرفته است.

در این راستا وبگاه Tradewindsnews، متخصص در حوزه اخبار اقتصادی و تجارت نوشت: هدف قرار دادن کشتی MSC Orion در اقیانوس هند توانایی یمنی‌ها برای هدف قرار دادن کشتی‌ها از فاصله دور را نشان می‌دهد؛ حمله به کشتی MSC Orion در اقیانوس هند این سوال را ایجاد کرد که چگونه یمنی‌ها توانستند در صدها کیلومتری سواحل یمن حمله‌ای را به یک هدف متحرک انجام دهند».

انتهای پیام/